Genel Bilgi
İsveç eğitim sistemi merkezi değildir. İsveç'teki okullar genellikle belediyeler tarafından finanse edilmekte ve yönetilmektedir. Belediyelerin yönettiği bu okullar dışında İsveç müfredatını takip eden ve bir kısmı hükümet tarafından desteklenen bağımsız okullar ile farklı ülkelerin müfredatını takip eden bazı özel okullar bulunmaktadır. İsveç okul sisteminde eğitim faaliyetlerinin ana sorumluluğu belediye okullarında belediyelere, bağımsız okul ve bağımsız anaokullarında ise sorumlu yetkililere aittir. Bağımsız okulların sayısı da azımsanamayacak kadar fazladır. Bu okulların dışında çok az sayıda devlet/bölge okulu ve uluslararası okullar da mevcuttur.
İsveç'te her akademik yıl, bir güz ve bir bahar yarıyılı olmak üzere iki yarıyıldan oluşur.
İsveç'te zorunlu eğitim 6 yaşında başlar. 10 yıl sürer. Devlet okulları zorunlu eğitim süresince ücretsizdir. Eğitim kademeleri ve süreleri aşağıda verilmiştir:
Okul Öncesi Eğitimi: 1-5 yaş arasını kapsar. Okul öncesi eğitimi zorunlu değildir.
Anasınıfı (förskolaklass): Zorunludur. 1 yıl sürer. 0. sınıf olarak adlandırılır.
Zorunlu Eğitim Dönemi (Grundskola): Zorunludur. Toplam 9 yıl sürer. 1.-9. sınıfları kapsar. Kendi içinde üç kısımdır. İlk kısım 1.-3. sınıflar (lågstadiet),orta kısım 4.-6. sınıflar (mellanstadiet), üst kısım 7.-9. sınıflar (högstadiet) olarak adlandırılır.
Lise: Zorunlu değildir. 3 yıl sürer. 10.-12. sınıfları kapsar.
Okul Öncesi Eğitim
Kreş veya anaokulu (förskola) İsveç belediyeleri tarafından bir ile beş yaş arasındaki çocuklar için sağlanmaktadır.
İsveç anaokulu, çocukların bireysel ihtiyaçlarını ve ilgilerini sağlamayı amaçlayan bir müfredatla oyunun çocuğun gelişimindeki önemini vurgular.
İsveç'te okul öncesi eğitime kaydolmayan çocuklar ebeveynlerinden biriyle birlikte belediyelerin bünyesinde faaliyet gösteren bir çeşit oyun grubu olan "Açık Anaokulu" (Öppna Förskola) faaliyetlerine katılabilmektedirler. Açık anaokullarında kayıt gerekli değildir ve ücretsizdirler.
Temel Eğitim (İlkokul-Ortaokul)
İsveç'te zorunlu eğitim dört aşamadan oluşur:
1. Förskoleklass (0. yıl yani okul öncesi yıl)
2. Lågstadiet (1.-3. yıllar)
3. Mellanstadiet (4.-6.yıllar)
4. Högstadiet (7.-9. yıllar)
Ayrıca altı ile on üç yaş arasındaki çocuklara okul saatleri öncesi ve sonrası bakım hizmeti sunulur.
Zorunlu eğitim, yerli Sami halkının çocukları için Sami okullarını da (sameskolor) içermektedir.
Ortaöğretim (Lise vb.)
10 yıllık zorunlu eğitim sonunda ilköğretimin dokuzuncu sınıfı tamamlanır. Öğrenciler ilkokuldan sonra, yükseköğretime hazırlanacakları veya mesleki eğitim alacakları üç yıllık zorunlu olmayan bir liseye gidebilirler.
İsveç'te lise (gymnasium) isteğe bağlıdır. 3 yıl sürer. 10.-12. sınıfları kapsar. Lisede üç yıllık düzenli on dokuz ulusal program arasından seçim yapmak mümkündür. Bunların altısı üniversite gibi yükseköğrenime hazırlık için oluşturulmuş programlardır. On üçü ise mesleki programlardır.
(1) Ekonomi programı, (2) Sanat Programı, (3) Beşeri bilimler programı, (4) Doğa bilimleri programı, (5) sosyal bilimler programı ve (6) Teknoloji programı yükseköğrenime hazırlık programlarıdır.
(1) Araç ve ulaşım programı, (2) Bina ve inşaat programı, (3) Çocuk ve eğlence programı, (4) Doğal tarım programı, (5) Elektrik ve enerji programı, (6) Endüstri mühendisliği programı, (7) İşletme ve yönetim programı, (8) Otel ve turizm programı, (9) Restoran ve yemek programı, (10) Satış ve servis programı, (11) Sıhhi tesisat ve emlak programı, (12) Tedavi ve bakım programı ile (13) Zanaat programı ise mesleki programlardır.
Giriş koşulları programlar arasında farklılık gösterse de, tüm programlar öğrencilerin zorunlu eğitimin son yılında İsveççe, İngilizce ve matematikte geçer notlar almalarını talep etmektedir.
İsveç'te ayrıca zihinsel engelliler ve sporcuları hedefleyen lise programları da vardır.
Yükseköğretime geçiş yeterliğini sağlayacak diploma için öğrencinin en az 2500 kredilik ders almış olması ve en az 2250 kredilik derste başarılı olması gereklidir. Öğrencilerin İsveççe 1, 2 ve 3 veya ikinci dil olarak İsveççe 1,2 ve 3, İngilizce 5 ve 6 ve matematik 1 derslerini geçmesi gereklidir. Ayrıca diploma projesini başarılı olarak tamamlaması gereklidir.
Yükseköğretim Sistemi
İsveç'te 50 yükseköğretim kurumu bulunmaktadır. Bunların 18'i üniversite, diğerleri farklı türlerde yükseköğretim kurumlarıdır. 1477'de kurulan Uppsala Üniversitesi, hem İsveç hem de İskandinav ülkelerindeki en eski üniversitedir. 2021-2002 eğitim-öğretim yılında İsveç'te yükseköğretimde 1. ve 2. aşamada kayıtlı öğrenci sayısı 450.405, 3. aşamadaki öğrenci sayısı ise 17.450 olarak açıklanmaktadır.
İsveç yükseköğretiminde tüm kurslar, programlar ve yeterlilikler üç aşamadan birine aittir: Birinci, ikinci veya üçüncü aşama. Bu üç aşamadan her biri bir öncekine dayanır. Birinci ve ikinci aşama eğitimin tamamı derslerden oluşur. Bu dersler farklı öğrenim programları oluşturmak için farklı kombinasyonlarda bir araya getirilebilirler. Üçüncü aşama seviyesi derslere ek olarak, program süresinin en az yarısına eşdeğer bir bilimsel tez yazmayı içerir. İsveç'te kamu tarafından finanse edilen araştırmaların çoğu yükseköğretim kurumlarında yürütülmekte, İsveç yükseköğretimi araştırmaya ve üçüncü aşama eğitime büyük ağırlık vermektedir.
Diğer birçok ülkenin yüksek öğretim sistemleriyle karşılaştırıldığında, İsveç yükseköğretim sistemi esnekliğe sahiptir. Öğrenim programları ders temelli olarak düzenlenmektedir. İsveç yükseköğretim sistemi sadece orta öğretimi tamamlayan gençlere değil bireylere yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde profesyonel gelişimleri için ilgilerini çeken dersleri alma imkanı sunmaktadır.
Yükseköğretimde bir programın kapsamı yükseköğretim kredisi cinsinden ifade edilmektedir. Bir akademik yıl, genellikle iki sömestr ve 40 haftadan ibarettir. Bu süre 60 yüksek öğrenim kredisine karşılık gelmektedir.
Üniversite eğitimi İsveç vatandaşlığı veya sürekli oturumu olmayanlar için ücretlidir. 2011 yılının Haziran ayından itibaren yapılan yasal değişikliklerle birlikte Avrupa Birliği, Avrupa Ekonomik Topluluğu (AB + Norveç + İzlanda + Lihtenştayn) ve İsviçre dışından gelen tüm öğrencilerin yükseköğretimleri ücrete tabi olmuştur.
Uluslararası öğrenciler tarafından sıkça tercih edilen alanlar arasında İşletme, Ticaret ve Yönetim, Genel Eğitim; Bilgisayar bilimi ve sistem bilimi; Elektronik, bilgisayar teknolojisi ve otomasyon; İsveç ve edebiyat çalışmaları; Biyoloji ve biyokimya; Siyaset Bilimi; Yabancı diller ve dilbilim; Enerji ve elektrik mühendisliği; Hukuk ve içtihat; Ekonomi ve ekonomi tarihi; Sosyal bilimler ve davranış bilimleri; Sosyoloji, etnoloji ve kültürel coğrafya ile Makine mühendisliği ve atölye mühendisliği yer almaktadır.
İsveç İstatistik Kurumu verilerine göre 2021/2022 eğitim-öğretim yılında İsveç'e yurt dışından ilk kez gelen yükseköğretim öğrencisi sayısı, 13.043 kadın,10.839 erkek olmak üzere toplam 23.882'dir. Bu öğrenciler en çok Almanya, Çin, Fransa, Hindistan, Finlandiya, İspanya, Pakistan, İtalya, Hollanda ve Amerika Birleşik Devletleri'nden gelmiştir. 2021/2022 eğitim-öğretim yılında İsveç'e yurt dışından gelen toplam yükseköğretim öğrencisi sayısı, 21.574 kadın,18.052 erkek olmak üzere 39.806'dır.
